Uzm. Dr. Burcu Gökalp Özcan SANKO Üniversitesi Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Depremde yetişkinler gibi çocuklar da çok zor günlerden geçmekte. Çocuklara doğal afetler ve depremle ilgili yaşlarına uygun, anlayabilecekleri düzeyde bilgiler verilmesi gerekir. Depremden etkilenen çocuklar için animasyonlar, kitaplar, oyuncaklar, kuklalar anlatımda faydalı olacaktır. Bu konuyu konuşurken üzgün değilmiş gibi davranmayın. Eğer konuşmaya hazır değillerse zorlamayın. Duygu yükü ağır cümleler yerine “yaşananlardan dolayı üzgünüm” demeniz yeterli olacaktır. Dinlemeye hazır olun ancak zorlayıcı olmayın. Çocuğunuz zor sorular sorarsa öğrenip/düşünüp daha sonra bilgi vereceğinizi söyleyebilirsiniz. Sosyal medya/haber içerikleri çocuklara uygun olmayabilir, izleyeceği içerikleri lütfen denetleyin. ÇOCUKLAR FARKLI RUHSAL VE DUYGUSAL TEPKİLER VERİLEBİLİR Çocukların, farklı yaş dönemlerinde farklı ruhsal ve duygusal tepkiler verebileceği unutulmamalıdır.  Çocuklarla konuşurken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralayabiliriz:  - Sakin olun, yumuşak ve kibar bir biçimde konuşun.  - Olay hakkındaki görüşlerini dinleyin.  - Göz seviyelerinde konuşmaya ve anlayabilecekleri kelimeler ve açıklamalar kullanmaya çalışın. - Yaşlarına göre ilgileri hakkında sohbet etmeye ve oyun oynamaya çalışın. - Onlara zaman tanıyın ve ilgi gösterin. - Günlük rutinleri devam ettirmeleri için yardım edin. - Ne olduğuna dair gerçek bilgileri paylaşın ve güncel durumu anlatın. - Üzgün olmalarına izin verin. Güçlü olmalarını beklemeyin. - Düşüncelerini ve korkularını yargılamadan dinleyin. - Karşılaştıkları tehlikeleri sorun, onları destekleyin ve zarar görmekten en iyi nasıl kaçınacaklarını tartışın. - Başkalarına yardım edecek fırsatlara izin verin ve teşvik edin.   OKUL ÖNCESİ DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARLA İLETİŞİM Okul öncesi dönemdeki çocuklarla iletişim kurarken soru sormalarına izin verilmesi önemlidir. Bu dönemdeki çocuklarla iletişim kurarken açık, net ve birbirine yakın cümlelerle çocuğun yaşına uygun cevaplar verin. Oyunlar oynayın, güvende hissetmesi için bol bol sarılın. Depremi sahneleyen oyunlar kuruyorsa izin verin, oyuna eşlik edin.   İLKOKUL DÖNEMİNDEKİ ÇOCUKLARLA İLETİŞİM İlkokul dönemindeki çocuklarla iletişim konusunda dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili şu noktalar önem taşımaktadır:   -Rutini korumaya özen gösterin. -Okula gitmek, spor yapmak, uyku düzenini eskiye döndürmek çok önemli. -Öğretmeniyle ve arkadaşlarıyla iletişim kurması ve iletişimi sürdürmesini sağlayın. -Çocuğunuzun düşüncelerini ve duygularını iyi anlamaya çalışın. -Bunun için önce kendi duygu ve düşüncelerinizi çocuğunuzla paylaşın.  ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUKLARLA İLETİŞİM Her yaş döneminde olduğu gibi ergenlik dönemindeki çocuklarla da iletişim büyük önem taşır. Bu nedenle dikkat edilmesi gerekenleri şöyle özetleyebiliriz:   - Yalnız kalma isteğine anlayış gösterilmelidir. - Öğüt vermeden onlarla sohbet etmeye çalışın. - En kısa sürede rutinlerine geri dönün. - Arkadaşlarıyla paylaşmasına destek verin. - Sevdiği projeler, yardım faaliyetleri ve sosyal etkinliklere katılımını sağlayın. - Gündelik işlerinizde yardım fırsatı oluşturun. - Kararda söz hakkı alması önemli ancak anne-baba rolü gibi ağır sorumluluklar değil. - Örneğin ne yemek istediği, bugün nereye gitmek istediği gibi konularda kararı ona bırakabiliriz.